Op 30 september vierden we het 30-jarig bestaan van Stem in de Stad: drie decennia van open deuren, warme ontvangst en onvoorwaardelijke aandacht voor iedereen die aanklopt. In de sfeervolle Groenmarktkerk in Haarlem stonden we stil bij het thema ‘30 jaar gastvrijheid in het hart van Haarlem.’

 Dat deden we samen met al die mensen die deel uitmaken van de kring rond Stem: fondsen, kerkgemeenschappen, donateurs, vrijwilligers, lokale overheden, maatschappelijk partners, gasten, en al die anderen zonder wie we ons werk niet kunnen doen. Ongeveer 250 mensen waren er om dit jubileum samen met ons te vieren. Het was hartverwarmend om te zien, horen en voelen hoe breed het werk van Stem in de Stad gedragen wordt.

Bekijk hier de videoregistratie van de middag. 

“Gastvrijheid is een manier van zeggen dat ieder mens telt”

Tekst: Frenk Klein Arfman / Foto’s: Ron Moelijker

Met een symposium vol inspirerende verhalen, scherpe observarties en zang vierde Stem in de Stad op 30 september haar 30-jarig bestaan in een goedgevulde Groenmarktkerk.

Stem in de Stad werd in 1995 opgericht door de inmiddels overleden dominee Jurjen Beumer, die een plek wilde creeren waar iedereen welkom was. En dan met name diegenen in Haarlem die het moeilijk(er) hadden. Een plek waar alleen telt dat er iemand binnen stapt, niet wie. Een plek waar iedereen een gast is die op een warm welkom kan rekenen.

Gastvrijheid kun je dat noemen. Niet voor niets was het thema van de dag 30 jaar gastvrijheid in het hart van Haarlem. En juist die gastvrijheid lijkt steeds zeldzamer te worden in een Nederland dat steeds individualistischer en meer gepolariseerd wordt. Er is veel veranderd in die dertig jaar.

Gastvrijheid als zeldzaam goed

1995 was het jaar dat Steffi Graf en Andre Agassi het tennis domineerden, dat computertaal Java werd gelanceerd en het internet begon in te dalen, TMF en SBS6 op de beeldbuis debuteerden en Toy Story een succes was in de bioscoop. Al die tijd bleef Stem in de Stad fier overeind, als dat kleine Gallische strip-dorpje dat de Romeinen bleef weerstaan. Drijvend op vrijwilligers en grote, warme harten.

Terwijl gastvrijheid dus steeds zeldzamer lijkt te worden. En Nederlanders hebben er toch al niet zoveel aanleg voor, stelt cabaretier Erik van Muiswinkel in zijn openingswoord: “Nederlanders, geweldige schaatsers, veel humor, liefhebbende ouders en harde werkers, maar gastvrij zijn ze niet.’’ Van Muiswinkel stipt nog een punt aan dat vaker te horen is deze dinsdagmiddag: juist mensen die weinig hebben, lijken meer bereid dat wat ze hebben te delen en zijn gastvrijer.

Stephanie-Joy Eerhart, afdelingsleider bij Leger des Heils en bestuurder van Stichting Life with Joy, benoemt het ook in een panelgesprek met Derk Stegeman en Rina Beers. “Wij merken dat juist de mensen die het minste hadden het gulst geven. Zij geven vaak het laatste geld dat ze hebben om anderen te helpen. Terwijl de mensen die het goed hebben, vaak hooguit een euro kunnen missen.’’

Waarde zien in anderen

En dat terwijl gastvrijheid zoveel te bieden heeft, ook aan wie het schenkt, zo betoogt Evert-Jan Ouweneel, cultuurfilosoof en strategiedirecteur bij Leger des Heils in zijn lezing. “Gastvrijheid verrijkt, verdiept en verheft je leven.’’ Hij geeft ook enige richtlijnen aan: “Gastvrijheid draait om een ander, is een vrije keuze, is maatwerk, niet opdringerig en richt zich op de hele mens. Gastvrijheid is een manier van zeggen dat ieder mens telt. Het feit dat ieder mens telt, is een van de kostbaarste bezittingen van Nederland. En het is er nog steeds. Maar we moeten wel anders naar elkaar gaan kijken. De waarde zien in en van anderen, dan krijgen we een betere samenleving.’’

Gastvrijheid is ook het thema van het symposium, stipt Herman Stomphorst, zakelijk manager bij Stem in de Stad later nog aan. “Over gastvrijheid kun je niet genoeg nadenken. Een jubileum, zoals het onze nu, is ook altijd een goed moment om te overdenken hoe het ervoor staat en om je af te vragen of je het nog goed doet.Maar juist in deze tijden is gastvrijheid zo belangrijk, meer dan ooit wellicht.’’  

Jubileumboek

Op het symposium wordt ook het jubileumboek gepresenteerd. Een boekwerk gevuld met foto’s en interviews met gasten en drijvende krachten van Stem in de Stad. Burgemeester Jos Wienen reikt de eerste exemplaren uit aan de aanwezige geportretteerden. Schrijfster Annelies Rebel roept op het boek vooral te delen. “Als we dit boek verspreiden, dan verspreiden we hoop.’’

Ook Mohamed, vaste gast bij Stem in de Stad, krijgt een boek uitgereikt. Dagvoorzitter Ziggy Klazes, die de boel aan elkaar praat, herinnert hem eraan dat zij ooit een chocoladeletter voor hem kocht, maar per abuis de letter A aan hem overhandigde omdat ze overtuigd was dat hij Achmed heette. Ze vraagt nu of hij zich nog herinnert wat hij zei toen haar vergissing duidelijk werd. Mohamed lacht bijna verlegen en antwoordt: “Ja. Ik zei dankjewel.’’ Nee, weet Klazes nog goed: “Je zei dat de letter A altijd goed was, omdat het de eerste letter is van het woord Allah.’’

Uit volle borst

Tussen de lezingen en interviews door is er ook tijd voor muziek. Zangeres Charo Durán toont tijdens haar optreden overduidelijk aan hoe krachtig vele stemmen tezamen kunnen zijn. Gaandeweg krijgt ze de hele kerk mee. Iedereen zingt, uiteindelijk zelfs uit volle borst. Bij haar laatste liedje, de Amerikaanse gospel This Little Light of Mine, gaat de hele zaal los. Vol overgave worden de regels, die als motto voor Stem in de Stad zouden kunnen gelden, meegezongen: This little Light of mine, I’m gonna let it shine, Let it shine, let it shine, let it shine.

Op dat moment vult de kerk zich al met de geur van soep die wordt opgewarmd voor de aansluitende lichte maaltijd met borrel, die wordt verzorgd door vrijwilligers van Stem in de Stad.

Dertig jaar geleden begon Stem in de Stad met een helder uitgangspunt: iedereen is welkom. Dat principe is nog altijd actueel. Het symposium benadrukte hoe belangrijk het is daarmee door te gaan – met aandacht, openheid en echte gastvrijheid.